PWC’NİN KÜRESEL OLARAK GERÇEKLEŞTİRDİĞİ VE YAPAY ZEKÂNIN KÜRESEL İŞ GÜCÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ, BECERİLER, ÜCRETLER VE VERİMLİLİK AÇISINDAN ORTAYA KOYMAK İÇİN ALTI KITADAN YAKLAŞIK BİR MİLYAR İŞ İLANINI ANALİZ EDEREK ORTAYA KOYDUĞU “2025 YAPAY ZEKÂNIN İŞ ALANLARINA ETKİSİ ARAŞTIRMASI”, YAPAY ZEKÂNIN İNSANLARI DAHA AZ DEĞİL, HATTA EN YÜKSEK OTOMASYON POTANSİYELİNE SAHİP İŞLERDE BİLE DAHA DEĞERLİ KILABİLECEĞİNİ ORTAYA KOYUYOR.
Yapay zekâ çalışmaları hakkında kamuoyunda “balon”, “kurtarıcı” ve “yok edici” temaları çarpışmaya devam ederken, yapay zekâ araştırmacıları çalışmalarını son hızla ilerletmeyi sürdürüyor. Henüz etkileri tam olarak anlaşılamayan, doğru değerlendirilemeyen, korkulan ya da değeri şişirildiği düşünülen yapay zekâ uygulamaları, bugünün yönetici kuşağı olan X Kuşağı ne derse desin, günümüzün çalışan kuşağı Z’ler tarafından çoktan kabul edilmiş durumda. Diğer yandan, iş dünyası etkilerini tam kavrayamamış olsa da yapay zekânın etkilerinin daha fazla hissedildiği sektörlerdeki gelir artışı, ChatGPT 3.5’in piyasaya sürüldüğü 2022 yılından bu yana keskin bir şekilde hız kazanmış gözüküyor. Dolayısıyla şirketler bu teknolojiyi kullanmak için yarışa girdiğinden, yapay zekâyı en iyi şekilde kullanmaya uygun sektörlerde sunulan • 36 değer de çok yüksek bir hızla artış gösteriyor. Peki, bu derece hızlı bir dönüşümün istihdam üzerindeki etkileri ne olacak? Bu sorunun cevabını bulmak için PwC, yapay zekânın hem tamamlayıcı işlere (yapay zekânın insan yargısını ve uzmanlığını destekleyebileceği görevleri içeren işler) hem de otomasyona açık işlere (yapay zekâ tarafından bağımsız şekilde yürütülebilecek çok sayıda görevi içeren işler) etkisini analiz ediyor.
YAPAY ZEKÂ KİMİ SEKTÖRLERDEKİ GELİR ARTISIŞINI DÖRDE KATLIYOR
“2025 Yapay Zekânın İş Alanlarına Etkisi Araştırması”nın çarpıcı sonuçlarından ilki, yapay zekânın çalışanları daha üretken hale getirerek daha fazla değer sunmalarını sağlaması. Yapay zekânın potansiyelinin fark edilmesiyle birlikte, bu teknolojiyi benimsemeye en uygun sektörlerdeki gelir artışı neredeyse dört katına çıkmış durumda. Bu durum, yapay zekâ yatırımlarının karşılığını verdiğini ve dönüşümün henüz başında olduğumuzu gösteriyor.
YAPAY ZEKÂYA EN ÇOK MARUZ KALAN SEKTÖRLERDE MAAŞLAR İKİ KAT HIZLI ARTIYOR
Yapay zekâ çalışanların da değerini artırıyor. Yapay zekâya en çok maruz kalan sektörlerdeki maaş artışı, daha az maruz kalan sektörlere kıyasla iki kat daha hızlı gerçekleşiyor. Hatta analizler, otomasyona en açık rollerde bile yapay zekâ destekli çalışanların maaşlarının arttığını gösteriyor. Bu da yapay zekânın bu tarz işleri genel anlamda değersizleştirdiğine dair kaygıların abartılmış olabileceğini düşündürüyor.
YAPAY ZEKÂYA MARUZ KALAN İŞLERDE BECERİ DEĞİŞİMİ YÜZDE 66 DAHA HIZLI
Yapay zekâ kaynaklı beceri dönüşümü de giderek hızlanıyor. Yapay zekâ, iş tanımlarını her geçen gün daha da hızlı bir şekilde değiştirirken, başarılı olmak için gereken yetkinliklerde de hızlı bir değişim yaratıyor. Çalışanlar, yapay zekâ çağında başarılı olmak için gerekli yetkinliklere sahip olduklarını kanıtlamak zorunda. Diğer yandan, yapay zekâ becerilerine sahip çalışanların sağladığı katma değer de maaşlarındaki farkla açıkça görülüyor. Örneğin “prompt engineering” gibi yapay zekâ becerilerine sahip olanların, aynı işi yapan ama bu becerilere sahip olmayan çalışanlara kıyasla maaşları ortalama yüzde 56 daha yüksek. Üstelik, “2025 Yapay Zekânın İş Alanlarına Etkisi Araştırması” kapsamında analiz edilen her sektörde, yapay zekâ becerilerine özel maaş primleri olması da dikkat çekiyor.
İŞİN GELECEĞİ GELDİ: ARTIRILMIŞ ZEKÂ
PwC’nin bir başka çalışmasına göre ise yapay zekâ ajanları işin, iş gücünüzün ve çalışanların geleceğini yeniden tasarlayabilir. İş dünyası liderleri yapay zekâ konusunda artık gerçek bir yol ayrımında: Bir tarafta anlaşılabilir bir şüphecilik var, yapay zekâ aşırı abartıldı ve birçok ilk yatırım vadedilen getirileri sağlamadı. Ancak diğer yol, dönüştürücü bir gerçekliğe yol açabilir: Yapay zekâ şimdiden gelirleri artırıyor ve sektörleri yeniden şekillendiriyor. Önümüzdeki 12 ila 24 ay içinde, yapay zekâ aracılarının işletmelerin çalışma biçiminde devrim yaratması ve şirketlerin daha önce hayal bile edilemeyecek bir hızda ve büyüklükte stratejik hamleler yapmasına olanak sağlaması bekleniyor. Geleneksel ölçeğe dayanan iş modelleri, yerini çeviklik ve inovasyonu destekleyen modellere bırakabilir. Şunu unutmamalı; kazananlar daha iyi teknoloji sayesinde galip gelmeyecekler, işin doğasını ve bunun kurum için ne anlama geldiğini yeniden düşünecekler. Bu şirketler, ölçek artık daha az önemliyse, hızın daha önemli olduğunu ve inovasyonun hepsinden önemli olduğunu anlıyorlar. Yapay zekâ liderleri ayrıca gerçek avantajın, ister kurumsal uygulamalara gömülü yapay zekâ aracı özellikleri, ister bağımsız yapay zekâ aracı uygulamaları, isterse kurum içinde oluşturulmuş son derece uzmanlaşmış yapay zekâ aracıları olsun, her gereksinim için doğru aracıları seçebilmekten geçtiğini de biliyorlar. Daha fazla ve daha özel görevleri yerine getirmek için daha fazla yapay zekâ aracısını kullanıma sundukça, farklı aracıları yepyeni iş akışları ve süreçler halinde düzenlemek için PwC’nin aracı işletim sistemi gibi bir yapay zekâ aracı işletim sistemi kullanacaklar. Bu şekilde şirketler risk, maliyet ve karmaşıklığı yönetirken, yapay zekâyı da hızlı ve etkili bir şekilde ölçeklendirebilecekler. Dönüşüm daha yeni başlıyor, ancak hızla hızlanıyor. Sektörleri de dönüştürüyor. Müşterilerse yakında gerçek zamanlı, hiper-kişiselleştirilmiş hizmetler ve deneyimler talep etmeye başlayacaklar. Yeni tedarikçiler ortaya çıktıkça ve yapay zekâ aracıları şirket içinde daha fazlasını yapmanızı sağladıkça, tedarik tabanınız bile değişebilir. Hibrit yapay zekâ-insan ekipleri yaygınlaştıkça, işi tanımlamanın ve iş performansını ölçmenin yeni yolları da ortaya çıkacak. Bu yakın bir gelecek, ancak kararlı kalmak çok önemli. Daha önce abartıyı görmezden gelmeniz gerekiyorsa, şimdi şüphecileri de görmezden gelmeniz gerekebilir. Yapay zekâdan vazgeçen veya yeterince büyük düşünemeyen şirketler geride kalacaklar. Eğer sebat ederseniz, yarattığınız değer ve finansal performans o kadar üstün olabilir ki rakipleriniz asla size yetişemeyebilir. Ancak dikkat! Yapay zekâyı yalnızca bir görevi yüzde 5 hızlandırmak veya bir süreci yüzde 20 daha verimli hale getirmek için kullanıyorsanız, muhtemelen geride kalacaksınız. Artırılmış zekânın yükselişi yayıldıkça, boş bir sayfa yaklaşımı benimsemelisiniz. İnsan-ajan ekiplerinin ölçeklenebilmesi için tüm süreçleri ve işlevleri yeniden düzenleyin. Zor olan teknolojinin kendisi değil. Veri mühendisliği, derin öğrenme veya bilgisayarla görme gibi “zor” beceriler bile artık büyük olasılıkla engel teşkil etmiyor. Yapay zekâ ajanları son derece uzmanlaşmış, teknik taleplerin bile üstesinden gelebilir. Asıl zorluk, işin, iş gücünün ve çalışanların doğasını yeniden düşünmek olan organizasyonel yeniden yapılanma olabilir.
“İŞ DÜNYASI LİDERLERİ YAPAY ZEKÂ KONUSUNDA ARTIK GERÇEK BİR YOL AYRIMINDA: BİR TARAFTA ANLAŞILABİLİR BİR ŞÜPHECİLİK VAR, YAPAY ZEKÂ AŞIRI ABARTILDI VE BİRÇOK İLK YATIRIM VADEDİLEN GETİRİLERİ SAĞLAMADI. ANCAK DİĞER YOL, DÖNÜŞTÜRÜCÜ BİR GERÇEKLİĞE YOL AÇABİLİR: YAPAY ZEKÂ ŞİMDİDEN GELİRLERİ ARTIRIYOR VE SEKTÖRLERİ YENİDEN ŞEKİLLENDİRİYOR.”
YAPAY ZEKÂYA DAYALI BİR ŞİRKET GİBİ DÜŞÜNÜN
Eski organizasyonunuzu geride bırakın: İnsanyapay zekâ ekiplerini işletmenizin tamamına yerleştirmek için sadece bilişim teknolojilerine bel bağlayamazsınız. Yapay zekâ ile daha hızlı çalışmak ve daha fazla inovasyon yapmak için ön, orta ve arka ofislerinizin her yönünü yeniden düşünmelisiniz. Bu da yeni iş akışları ve yeni değer zincirleri gerektirir. Yepyeni becerileri yepyeni yerlere yerleştirin: İnsanlar yapay zekâ çağında daha büyük önem taşıyor, ancak yalnızca insanların yapabileceği şeyleri yapmaya yeniden odaklanmalılar. Yapay zekâya rehberlik etmeli ve onu denetlemeli, yapay zekânın yardımıyla yenilik yapmalı ve hızlı, yapay zekâ destekli kararlar almalısınız. Bu da muhtemelen yeni roller, sorumluluklar ve işe alım stratejilerinin yanı sıra çalışanlar ve yapay zekâ arasında sorumlulukların net bir şekilde paylaştırılmasını gerektiriyor. Tüm çalışanlarınızı liderlere dönüştürün: Kuruluşunuzdaki çalışanlar yakında yapay zekâ aracılarından oluşan ekiplere liderlik edebilir. Temsilci iş akışı mimarı gibi rollerde, muhtemelen yeni becerilerden daha fazlasına ihtiyaç duyacaklar. Yapay zekânın kendilerini yerinden edeceğinden korkmak yerine onu benimsemek ve onunla yenilik yapmak isteyeceklerdir. Bunun için kültürel bir değişim ve psikolojik bir güvenlik duygusu gerekebilir; liderlik, teşvikler sağlar ve çalışanların önemini açıkça ortaya koyar.
