ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI TARAFINDAN TASLAK OLARAK HAZIRLANAN VE PAYLAŞILAN TÜRKİYE YEŞİL TAKSONOMİ YÖNETMELİĞİ KAMUOYU GÖRÜŞLERİNE AÇILDI.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı taslak yönetmeliğin geri bildirimler doğrultusunda son haline getirileceğini ifade ederken, yayımlanan güncel taslak ile AB Yeşil Taksonomi düzenlemesi karşılaştırmasında kimi başlıklar dikkat çekiyor. Öncelikle, Türkiye’nin Yeşil Taksonomisi Yönetmeliği taslağının, AB düzenlemesinin genel mimarisiyle uyumlu olduğu söylenebilir. Ancak, teknik tarama kriterleri, doğrulama süreçleri, sektör/ faaliyet kapsamı, uygulama ve raporlama bakımından her iki düzenleme arasında bazı farklılıklar bulunuyor. AB Taksonomisi ve Türkiye’nin taslak düzenlemesinde ilgili sektör/ faaliyet kapsamında genel bir “makine ve aksamları imalatı” başlığı bulunmuyor. AB düzenlemesi faaliyet bazlı bir yaklaşımı benimserken, düzenlemede makine ve aksamları imalatı, düşük karbon teknolojisi veya enerji verimliliğine doğrudan katkı sağlıyorsa düzenlemede yer verilen NACE kodları bazında taksonomi kapsamına giriyor. Türkiye’deki taslak düzenlemesinde de makine sektörünün kullandığı çeşitli imalat sanayi faaliyet alanları kapsama girerken, makine ve aksamları imalat faaliyetleri bakımından bir belirsizlik bulunuyor. Taslak Yönetmelik EK-1’de makine ve aksamları sektörü için özel bir faaliyet başlığı açılması ve/veya bu sektörün uygulamada kolaylaştırıcı bir faaliyet alanı olarak tanımlanması; sektörün yeşil finansmana erişimini ve raporlama alanında AB uygulaması ile uyumun sağlanmasını kolaylaştırabilecek bir adım olabilir. Bu kapsamda, stratejik öneme sahip bu sektör faaliyetinin Yönetmelik EK-1’e (Taksonomi Kapsamında Yer Alan Sektör/Faaliyetler) dâhil edilmesi uygun görülebilir. Yine, AB ve Türkiye düzenlemelerinde, bir ekonomik faaliyetin “çevresel bakımdan sürdürülebilir” sayılması için yerine getirilmesi gereken nicel ve nitel koşullara, Teknik Tarama Kriterleri tanımı ve belgelerinde yer veriliyor. Buna göre, AB uygulamasında; bir faaliyetin taksonomiye uygun ve uyumlu olup olmadığını değerlendirmek için dört bileşeni kapsayan bir süreç tanımlanıyor. Bunlar; 1. Faaliyetin taksonomi kapsamı faaliyetler arasında yer alması (NACE Kodlarına göre), 2. Önemli çevresel katkı koşullarına uygun olması (substantial contribution to the protection and restoration of biodiversity and ecosystems), 3. Önemli zarar vermeme ilkesini benimsemesi (DNSH-do not significant harm), 4. Asgari sosyal koruma (minimum safeguards) kurallarını kapsaması. Ayrıca, sektörlerin/ faaliyetlerin yeşil veya uygun olup olmadığını belirleyen teknik kriterler kapsamlı şekilde düzenleniyor. Türkiye’nin taslak yönetmeliği tanımlar kısmında ise teknik tarama kriterleri “Bu Yönetmeliğe dayanılarak belirlenen önemli ölçüde katkı sağlama ve önemli zarar vermeme kriterleri”ne uygunluk olarak tanımlanıyor. Asgari sosyal koruma önlemleri, teknik tarama kriterleri tanımı kapsamı dışında ele alınırken, bunun uygulamaya yansımasını ve sektör üzerindeki etkilerini değerlendirmek için erken bir aşamada olduğumuz düşünülebilir. Taslak Yönetmeliğin incelenmesinden; doğrulama süreçleri/güvence konusunun İklim Değişikliği Başkanlığı’na bırakıldığı görülürken, AB düzenlemesinde bunlar, bağımsız güvence kapsamında ele alınıyor ve belirli sektörlerde, periyodik doğrulama takvimleri/süreçleri net olarak tanımlanıyor. Bu konuda, öncelikle İklim Değişikliği Başkanlığı’nın yapacağı ek düzenlemeleri görmek ve etkilerini daha sonra değerlendirmek uygun olacaktır. Diğer yandan, AB’de Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD) kapsamında KOBİ’ler için kademeli geçiş ve sadeleştirilmiş standartlar geliştirilirken, Türkiye düzenlemesinde, özellikle KOBİ’lerin yoğun olduğu makine ve aksamları imalatı/ihracatı sektörü için basitleştirilmiş bir raporlama usulü tanımlanmıyor. Bu açıdan, çalışmaların ileri aşamalarında, KOBİ’ler için esnek uygulamalara olan ihtiyacın değerlendirilmesi uygun olabilir. Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı ve AB Taksomomisi hakkında detaylı bilgilere aşağıdaki bağlantıları tıklayarak ulaşabilirsiniz.
